Penyanyi lagu Russian Roulette, Rihanna diarah berpakaian lebih sopan bagi persembahan konsert di Abu Dhabi, Emiriah Arab Bersatu (UAE) pada malam sambutan Tahun Baru, Jumaat ini. Itu satu laporan akhbar tentang konsert tahun baru di UAE, sebuah negara Arab moderat yang dikurniakan Allah kekayaan tetapi antara negara Arab yang kufur ni’mat.
Rihanna dibayar RM1.75 j untuk konsert itu. Mungkin ramai yang menjadi penontonnya ialah pekerja-pekerja dan warga asing di UAE. Tapi tak mustahil juga bahawa yang menggilainya ialah orang Arab Islam tempatan sendiri. Bodohnya pihak kerajaan yang meluluskan konsert ini atau pihak yang membayar kepada Rihanna ini. Pakaian dah tahu tak senonoh, kemudian disuruh pula pakai pakaian lebih senonoh untuk persembahan, senikata lagu senonoh? (Saya tak tahu, tak pernah dengar), akhlak seharian senonoh? Bayangkan dengan RM1.75 j jika disalurkan kepada penduduk Gaza, berapa nyawa sudah dapat diselamatkan.
Dalam satu artikel lain dalam satu web islamik lain, seorang faqih Saudi menyebut: ‘Mengaitkan istighfar dengan tahun baru (Masihi) adalah bid’ah’.
Apa yang anda terfikir dari isu Rihanna membuat konsert tahun baru di UAE dengan bayaran RM1.75 j dan kenyataan ‘faqih’ Saudi ini?
Bukankah imam-imam mujtahid sendiri tidak pernah memaksa sesiapapun untuk mengikut mereka? Dan bukankah Imam Syafie sendiri mengatakan bahawa apabila sahih sesebuah hadis maka itulah mazhabku?
Menjawab persoalan ini, memang benar imam-imam mujtahid sama sekali tidak pernah memaksa murid mereka mengikut mazhab atau pendapat-pendapat yang mereka keluarkan. Tetapi harus diingatkan bahawa imam-imam mujtahid tersebut mempunyai anak murid yang sudahpun mencapai tahap mempunyai kelayakan dan kemampuan untuk membezakan antara dua dalil.
Jadi perkataan Imam Syafie misalnya ditujukan kepada Imam Muzani, perkataan Imam Abu Hanifah ditujukan kepada Imam Abu Yusuf dan Imam Muhammad.
Apabila Imam Syafie mengatakan bahawa, “Apabila sahih sesebuah hadis maka itulah mazhabku,” yang dimaksudkan ialah apabila sahih sesebuah hadis dan ia menepati usul yang telahku istinbatkan dari al-Quran dan sunnah maka itulah mazhabku. Ini dapat kita ketahui sekiranya kita mempelajari usul-usul dan kaedah istinbat yang ditetapkan oleh Imam Syafii rah.a sendiri.
Bukanlah sahih di sini bermakna sahih pada pandangan ahli-ahli hadis semata-mata. Sekiranya maksud Imam Syafie adalah seperti itu maka sudah tentu Imam Syafie akan mengatakan bahawa menyentuh wanita yang bukan mahram tidak akan membatalkan wudhu. Tetapi memandangkan terdapat dalil-dalil lain yang perlu diambil kira, maka langkah selamat ialah dengan mengatakan bahawa ianya membatalkan wudhuk.
Oleh itu, kita tidak boleh menganggap bahawa kesemua yang kita anggap sahih adalah mazhab Syafie melainkan kita sendiri sudah mencapai darjat Imam Muzani. Pun begitu tidak banyak fatwa Imam Syafie ditolak oleh pengikut beliau walaupun selepas kewafatannya.
Sekiranya maksud kalam Imam Syafie adalah seperti yang didakwa oleh mereka yang tidak bermazhab, sudah tentu pakar-pakar fiqah dan hadis seperti Imam Nawawi dan Hafiz ibnu Hajar akan mengubah fatwa mazhab Syafie kepada “yang lebih sahih.” Tetapi hal sedemikian tidak terjadi dan menunjukkan bahawa maksud perkataan Imam Syafie bukanlah seperti yang mereka dakwa.
Imam Abu Hanifah sendiri misalnya tidak pernah memaksa Abu Yusuf mengikut mazhab beliau. Tetapi telah diriwayatkan pada satu ketika Imam Abu Yusuf telah melancarkan halaqah ilmunya sendiri, lalu Imam Abu Hanifah menghantar wakil untuk mengajukan beberapa soalan yang musykil kepada Imam Abu Yusuf sambil mengatakan kepada wakil tersebut sekiranya Abu Yusuf mengatakan “Ya” salah, dan sekiranya dia mengatakan “Tidak” pun salah. Akhirnya Imam Abu Yusuf kembali menghadirkan diri ke majlis Imam Abu Hanifah.
Tindakan Imam Abu Hanifah di atas bukanlah untuk memaksa Imam Abu Yusuf untuk bermazhab dengan mazhab Hanafi, tetapi untuk mengingatkan Imam Abu Yusuf bahawa beliau masih belum bersedia untuk mengemukakan ijtihad beliau sendiri walaupun beliau adalah anak murid Imam Abu Hanifah yang paling kanan.
Kesemua yang mempelajari sejarah tentu tahu bahawa Imam Abu Yusuf telah dilantik sebagai qadi besar empayar Abbasiah. Bukanlah calang-calang boleh menjadi ketua qadi pada zaman yang dipenuhi ilmuan-ilmuan berwibawa.
Mengapa hanya mengiktiraf empat mazhab dan tidak lebih?
Pada zaman Baginda s.a.w. para sahabat berpandukan ajaran yang mereka dapat secara langsung daripada Rasulullah s.a.w. sendiri. Dan selepas kewafatan Baginda s.a.w. ramai sahabat yang bertaqlid dengan pendapat mereka-mereka yang rapat dengan Bagida s.a.w. seperti khalifah rashidin, Ibnu Mas’ud dan lain-lain. Namun selepas tersebarnya agama ke seluruh pelusuk alam sahabat berhijrah ke tanah-tanah yang dijajah demi untuk mengajar kepada saudara-saudara baru mengenai Islam.
Mereka menyampaikan apa yang mereka lihat dan dengar sendiri dari Baginda s.a.w. Dan bermulalah zaman penyebaran hadis, dengan tabi’in mula mengembara dan berjumpa dengan para sahabat demi untuk mendapat ajaran sunnah Baginda s.a.w. Demikianlah juga pada zaman tabi’-tabi’in. Ketika itu taqlid terhadap individu tertentu sudahpun berlaku.
Penduduk madinah misalnya banyak bertaqlid dengan pendapat Zaid bin Thabit yang juga adalah penulis wahyu rasulullah s.a.w. Penduduk Basrah dan Kufah bergantung dengan pendapat Ibnu Mas’ud. Penduduk Syam bertaqlid dengan Muadz bin Jabal r.a dan penduduk Makkah dengan Ibnu Zubair r.a. begitulah halnya ummat ketika itu memahami bahawa kita perlu mengikut amalan mereka-mereka yang jauh memahami sunnah baginda s.a.w.
Selepas zaman sahabat sehinggalah abad ketiga hijrah memang terdapat ribuan mujtahidin seluruh dunia. Imam-imam mujtahid seperti Abu Hanifah, Hasan Basri, Sufyan Thauri, Sufyan bin Uyainah, Syafie, Malik bin Anas, Ahmad bin Hanbal, Awza’i, Ishaq bin Rahwayh/Rahuyah dan lain-lain adalah di antara mereka-mereka yang mempunyai ramai pengikut dan muqallid.
Namun selepas abad keempat hanya tinggal beberapa mazhab seperti Hanafi, Maliki, Syafii, Hanbali, Awza’i, dan Zahiri. Mazhab-mazhab lain semakin sedikit pengikutnya memandangkan empat mazhab ini menjadi ikutan di kota-kota utama dunia Islam ketika itu. Hanafi dan Hanbali di Iraq, Maliki di Andalusia dan Afrika, Syafie di tanah Parsi dan di Mesir, Awza’i di tanah Syam dan hanya sebilangan kecil Zahiriyyah iaitu mereka-mereka yang bertaqlid dengan Daud az-Zhahiri.
Selepas abad kelima Awza’i dan Zahiriyyah juga lenyap walaupun pendapat mereka dibukukan oleh pengikut-pengikut mereka. Dan kekallah empat mazhab sehingga ke hari ini kerana masih mempunyai pengikut dan tradisi ini diamalkan zaman-berzaman. Ummah sejak dulu hingga kini berasa selesa dengan bertaqlid kerana mereka sedar ketidakmampuan mereka dalam berijtihad.
Dalam tempoh ummah mula bertaqlid iaitu sejak abad ketiga hijrah hingga kini terdapat ramai ulama hadis yang lahir seperti Bukhari, Muslim, Abu Daud, Tirmizi, Nasa’i, Ibnu Majah, Baihaqi, Tahawi, Daruqutni dan lain-lain yang mana ilmu mereka dalam bidang hadis dan agama tidak dapat dinafikan oleh mana-mana pihak. Namun mereka sendiri berasa selesa dengan bertaqlid akan para imam.
Sesungguhnya bertaqlid dengan imam seperti yang dilakukan oleh jumhur ummah dan ulama adalah sesuatu yang amat mustahak lebih-lebih lagi pada masa kini yang penuh dengan kejahilan dan kekufuran. Mereka sudah memudahkan urusan ummah dalam segala segi dan bidang. Memilih untuk berijtihad sendiri dan meninggalkan ajaran mereka yang jauh lebih hebat dari kita adalah sama seperti meninggalkan Mann dan Salwa hanya semata-mata demi untuk mendapatkan timun dan bawang.
KITAB YANG MERIWAYATKAN SANAD DARIPADA HAFS B. SULAYMAN.
Riwayat ini sebenarnya mempunyai berbagai turuq yang membentuk satu cara pembacaan yangdiakui sahnya sebagai riwayat Hafs b. Sulayman al-Kufi. Walaupun begitu, kajian ini hanya membincangkan turuq yang terdapat di dalam kitab al-Nashr fi Qira’at al-‘Ashr, cet. 1, Beirut: Dar al-Kutub al-‘Ilmiyyah, karanganMuhammad b. Muhammad b. ‘Ali b. Yusuf al-Jazari. Kitab ini menyatakan dengan jelasnya bahawa riwayat ini mempunyai lima puluh dua turuq yang berbeza pewaris riwayat.
Kitab ini juga mengambil sumber daripada tujuh belas kitab lain[1] dalam mengukuhkan hujah pengarangnya untuk memperjelaskan kepada masyarakat Islam bahawa riwayatini bukan hanya mempunyai satu bentuk bacaan sahaja tetapi hakikatnya, ianya mempunyai berbagai-bagai turuq yang membentuk apa yang dikatakan sebagai riwayatHafs b. Sulayman al-Kufi . Berikut adalah nama tujuh belas kitab tersebut dan pengarangnya[2]:
1)Al-Taisir fi al-Qira´at al-Sab’i : al-Imam al-Hafiz al-Kabir Abu ‘Amru ‘Uthman b. Sa’id al-Dani[3] yang meriwayatkan dua tariq sahaja iaitu daripada turuq al-Hashimi dan Zar’an. Meninggal di tempat yang bernama Daniah, Sepanyol pada tahun 444 hijrah.
2)Al-Shatibiyyah : Qasidah al-Lamiyyah[4] yang dikenali dengan nama “Hirz al-´Amani wa Wajh al-Tahani” karangan al-Imam Abu al-Qasim al-Ru’aini al-Andalusi yang meriwayatkan satu tariq sahaja iaitu daripada turuq al-Hashimi. Meninggal dunia di Kaherah, Mesir pada tahun 590 hijrah.
3)Talkhis al-‘Ibarat fi al-Qira´at al-Sab’i:Karangan al-Imam Abu ‘Ali al-Hassan b. Ballimah al-Hawari al-Qairuni yang meriwayatkan satu tariq sahaja daripada turuq al-Hashimi. Meninggal dunia di Iskandariah, Mesir pada tahun 514 hijrah.
4)Al-Tazkarah fi al-Qira´ati al-Thaman :Karangan al-Imam Abu al-Hassan Tahir b. al-Imam Abu al-Tayyib Ghalbun al-Halabi yang meriwayatkan satu tariq sahaja daripada turuq al-Hashimi. Meninggal dunia di Mesir pada tahun 399 hijrah.
5)Al-Tajrid fi al-Qira´at al-Sab’i :Karangan al-Imam Abu al-Qasim ‘Abd al-Rahman al-Saqli[5] yang meriwayatkan empat tariq. Tiga daripada turuq al-Hashimi dan satu daripada turuq Zar’an. Meninggal dunia di Iskandariah, Mesir pada tahun 516 hijrah.
6)Al-Raudah al-Qira´at al-‘Asyr wa qira´ati al-´A’masy :Karangan Abu al-Hassan ‘Ali b. al-Hassan b. Muhammad b. Ibrahim al-Baghdadi al-Maliki[6] yang meriwayatkan dua tariq sahaja iaitu daripada turuq al-Hashimi dan Zar’an. Meninggal dunia di Mesir pada tahun 438 hijrah.
7)Al-Mubhaj fi al-Qira´ati al-Thaman wa qira´ati al-´A’masy wa Ibn Muhaisin wa ikhtar khalaf wa al-Yazidiy :Karangan al-Imam Abu Muhammad ‘Abd Allah Sabt al-Khiyat al-Baghdadi[7] yang meriwayatkan dua tariq sahaja iaitu daripada turuq al-Hashima dan al-Fil . Meninggal dunia pada tahun 541 hijrah.
8)Al-Kifayah fi al-Qira´ah al-Sitt :Sebuah lagi kitab karangan Sabt al-Khiyat yang meriwayatkan satu tariq sahaja iaitu daripada turuq Abu Tahir.
9)Al-Jami’ fi al-Qira´at al-‘Asyr wa qira´ati al-´A’masy:Karangan Abu al-Hassan ‘Ali b. Muhammad b. ‘Ali b. Faris al-Khiyat al-Baghdadi[8] yang meriwayatkan empat tariq iaitu satu daripada turuq al-Hashimi, satu daripada Abu Tahir dan dua daripada Zar’an. Meninggal dunia pada tahun 450 hijrah.
10)Al-Tazkar fi al-Qira´at al-‘Asyr : Karangan al-Imam Abu al-Fath ‘Abd al-Wahid b. al-Hussin b. AÍmad b. ‘Uthman b. Shita al-Baghdadi[9] yang meriwayatkan empat tariq iaitudua daripada turuqAbu Tahir, satu daripada al-Fil dan satu daripada Zar’an. Meninggal dunia pada tahun 445 hijrah.
11)Al-´Irsyad fi al-Qira´at al-‘Asyr :Karangan al-Imam Abu al-‘Izz Muhammad b. al-Hussin b. Bundar al-Qalanisi al-Wasiti[10] yang meriwayatkan dua tariq yang mana kedua-duanya daripada turuq Abu Tahir. Meninggal dunia pada tahun 521 hijrah.
12)Kifayah al-Kubra fi al-Qira´at al-‘Asyr :Sebuah lagi kitab karangan Abu al-‘Izz yang meriwayatkan empat tariq iaitu dua daripada turuq Abu Tahir, satu daripada al-Fil dan satu daripada Zar’an.
13)Ghayah al-´Ikhtisar fi al-Qira´at al-‘Asyr :Karangan al-Imam Abu al-‘Ali´ al-Hassan b. Ahmad b. Muhammad al-‘Attari al-Hamadani[11] yang meriwayatkan empat tariq iaitu dua daripada turuq Abu Tahir, dua daripada al-Fil dan dua daripada Zar’an. Meninggal pada tahun 569 hijrah.
14)Al-Misbah fi al-Qira´at al-‘Asyr :Karangan al-Imam Abu al-Kiram al-Mubarak b. al-Hassan b. Ahmad al-Syahrazuri al-Baghdadi[12]yang meriwayatkan enam tariq iaitu dua daripada turuq Abu Tahir, dua daripada al-Fil dan dua daripada Zar’an.Meninggal pada tahun 550 hijrah.
15)Al-Mustanir fi al-Qira´at al-‘Ashr : Karangan al-Imam Abu Tahir Ahmad b. Suwar al-Baghdadi[13] yang meriwayatkan lapan tariq iaitu satu daripada turuq al-Hashimi, lima daripada al-Fil dan dua daripada Zar’an. Meninggal di Baghdad pada tahun 496 hijrah.
16)Al-Wajiz fi al-Qira´at al-‘Ashr :Karangan al-Imam Abu ‘Ali al-Hassan al-´Ahwazi[14] yang meriwayatkan satu tariq sahaja iaitu daripada turuq al-Fil. Meninggal di Damsyik pada tahun 446 hijrah.
17)Al-Kamil fi al-Qira´at al-‘Asyr wa al-´Arba’ al-Za´idah ‘alaiha :Karangan al-Imam Abu al-Qasim Yusuf b. ‘Ali al-Huzali al-Maghribi[15] yang meriwayatkan lima tariq iaitu dua daripada turuq al-Hasyimi, satu daripadaAbu Tahir dan dua daripada al-Fil. Meninggal di Naisaburi pada tahun 465 hijrah.
[1] Hanya melibatkan riwÉyat×afÎ b. SulaymÉn al-KËfÊ sahaja
[2] AbË‘Abd al-RaÍmÉn RiÌÉ ‘AlÊ DarwÊsh dan AbË Sahl SÉmiÍ b. AÍmad b. MuÍammad, (2000), op., cit., h. 46-47.
[4] Kitab QirÉ´Ét pertama yang dipersembahkan dalam bentuk syair yang setiap huruf akhir pada kalimah yang terakhir di setiap bait diakhiri dengan huruf lÉm
Mad munfasil adalah salah satu bahagian mad yang hukumnya harus.[1] Harus di sini bermaksud pemanjangannya harusdibaca dengan qasr (dua harakat) dan dengan mad (atas daripada dua harakat).[2] Kebanyakkan masyarakat masih keliru tentang maksud harus pada mad munfasil. Ini adalah kerana mereka menjadikan pengertian harus adalah khusus untuk riwayatHafs sahaja, sedangkan pengertiannya merangkumi semua imam yang ada.
Maka dengan kefahaman yang salah itu akan lahirlah ungkapan bahawa mad munfasil itu harus hukumnya iaitu harus dibaca empat dan lima harakat di sisi riwayat Hafs. Sekali imbas kita akan bersetuju dengan kenyataan tersebut, tetapi dari segi kefahaman ilmu Qira’at yang sebenar, kenyataan tersebut mungkin tersasar sedikit kerana pengertian harus tidak boleh dikhususkan kepada imam tertentu. Ianya adalah pengertian yang umum terhadap semua qira’at.
Ungkapan sebenar yang selari dengan disiplin ilmu Qira’at ialah mad munfasil adalah mad yang harus hukumnya. Harus disini bermaksud harus dibaca secara qasr (dua harakat) ataupun mad (atas daripada dua harakat). Manakala imam Hafs memilih (secara ikhtiyar) untuk membaca dengan empat dan lima harakat. Ini menggambarkan secara dasarnya, apabila membicarakan tentang hukum mad, ia meliputi semua qira’at dan apabila membicarakan tentang pilihan atau ikhtiyar sesuatu kadar pemanjangan, ia bersandarkan ikhtiyar imam tertentu.
Dalam memperbahaskan perbezaan kadar bacaan mad munfasil di antara Tariqal-Shatibiyyah dan al-Jazariyyah menurut riwayat Hafs, penulis ingin memperjelaskan dahulu komentar kedua-dua imam di dalam kitab masing-masing. Imam al-Shatibi di dalam syairnya mengatakan[3] :
Maksudnya: “Sekiranya melibatkan munfasil maka dibaca qasr oleh Qalun dan al-Duri Abu ‘Amru secara khilaf[4]dan al-Susi dan Ibn Kathir secara tetap”.
Kefahaman yang dapat diambil daripada bait syair di atas bahawa di sisiimam al-Shatibi melalui riwayat Hafs tidak membaca secara qasrpada mad munfasil. Kerana itulah tiada nama imam Hafs mahupun gurunya ‘Asim pada bait syair tersebut. Ikhtiyar beliau terhadap mad munfasil di sisi imam Hafs dikenal pasti dengan istilah pemahaman penulisan syair yang merujuk kepada empat harakat[5]. Kenyataan ini juga disokong oleh al-Sakhawi melalui sanad bacaannya yang secara langsung diambil daripada imam al-Shatibi.[6]
Maksudnya: “Dan dibaca secara qasr pada munfasil oleh Qalun, Hisyam, Abu ‘Amru, Ya’qub, Hafs secara khilaf, manakala Ibn Kathir dan Abu Ja’far secara tetap”.
Melalui kefahaman syair di atas, dapat difahami bahawa mad munfasil di sisi Tariq al-Jazariyyah dibaca dua harakat secara khilaf yang merujuk kepada empat dan lima harakat. Bagi lima harakat mengambil kira kata-kata beliau sebelum itu yang berbunyi[8]:
وَقِيلَ دُونَهُمْ نَلْ
Maksudnya: “Dan ada pendapat yang mengatakan lima harakat bagi ‘Asim”
Manakala empat harakat pula diambil kira dari kata-kata beliau yang berbunyi[9]:
وَعَنْ بَاقِي اْلمَلاَ وَسِّطْ
Maksudnya: “ Dan baki imam yang lain membaca (muttasil dan munfasil) secara tawassut iaitu empat harakat.
Kesimpulannya, mad munfasil di sisi Hafs melalui Tariqal-Shatibiyyahadalah empat harakat secara muktamad manakala melalui Tariqal-Jazariyyah adalah dua, empat dan lima harakat. Ikhtiyar kedua-dua tariq ini juga menepati pengertian mad pada mad munfasil yang harus hukumnya iaitu harus dibaca qasr (dua harakat) dan mad (atas dari dua harakat).
Penulis ingin mengakhiri kajian tentang bab madmuttasil dan munfasil ini dengan menyenaraikan beberapa kitab Qira’at yang secara terang dan jelas menyatakan bahawa mad muttasil dan munfasil di sisiriwayatHafs melaluiTariqal-Shatibiyyahadalah muktamad empat harakat sahaja dan bukan empat dan lima harakat seperti sangkaan sesetengah pendapat kerana lima harakat sebenarnya lebih tepat dikatakan sebagai ikhtiyarTariq al-Jazariyyah.[10] Ini adalah kerana sumber lima harakat adalah diambil daripada kitab al-Taisir sepertimana yang telah dijelaskankan di dalamkandungan kita-kitab syarahan matan al-Shatibiyyah.
Justeru penjelasan ini diharap dapat membuka minda pemikiran masyarakat daripada hanya mengikut kefahaman yang umum tanpa hujah yang kukuh kepada kefahaman yang dibentuk secara ilmiah bertunjangkan hujah dan dalil yang terang. Antara kitab tersebut adalah:
1)al-Irshadat al-Jaliyyah fi al-Qira´at al-Sab’ min Tariq al-Shatibiyyah karangan Dr. Muhammad Salim Muhaysin[11]
2)al-Manh al-IIahiyyah fi Jam’al-Qira´at al-Sab’ min Tariq al-ShatibiyyahkaranganKhalid b. Muhammad al-Hafiz al-‘ilmi al-Husaini.[12]
4)al-Wafi fi Sharh al-Shatibiyyahfi al-Qira’at al-Sab’, karangan’Abd al-Fatah al- Qadhi.[14]
5)al-Budur al-Zahirah, juga daripada karangan’Abd al-Fatah al- Qadhi.[15]
6)Siraj al-Qari al-Mubtadi wa Tazkar al-Muqri´ al-Muntahi, karangan Ibn al-Qasih[16]
7)al-Nafahat al-´Ilahiyyah fi Sharh matn al-Shatibiyyah , karangan MuÍammad Abd Dayim Khamis[17]
8)Ittihaf Fudala’ al-Bashar bi al-Qira’at al-’Arba‘ah ‘Ashar, karangan al-Banna.[18]
9)Ghaith al-Naf’ fi al-Qira’at al-Sab‘, karangan al-Safaqisi.[19]
10)Tanbih al-Ghafilin wa Irshad al-Jahilin, juga karangan al- Safaqisi.[20]
[1] Antara mad yang dihukum harus (jÉ´iz) ialah mad badal, mad ‘ÉriÌ lisukun dan mad lÊn. Justeru adalah menjadi kesalahan jika kita menamakan mad munfaÎil dengan panggilan mad jÉ´iz kerana bukan mad munfaÎil sahaja yang dihukumkan jÉ´iz. Sebaiknya dipanggil dengan mad munfaÎil sahaja kerana itulah namanya manakala jÉ´iz adalah hukumnya. Mengikut kajian penulis (sepertimana dalam bab mad muttaÎil sebelum ini) terhadapkandungan sebahagian besar kitab QirÉ’Ét apabila membicarakan tentang mad, pasti menamakan mad munfaÎil dan mad muttaÎil. Perkataan wajib dan jÉ´iz akan menyusul kemudian ketika mana membicarakan hukumnya. Adapun sesetengah buku-bukutajwid yang menamakan mad munfaÎil sebagai mad jaizdan mad muttaÎil sebagai mad wajibkerana mengikut kefahaman orang awam yang sudah sebati dengan keadaan sebegitu.Kefahaman yang sedikit mengelirukan inijuga akan membuka ruang kepada kesalahan dalam memahami bab mad ini.
[5] Pemahaman kaedah penulisan syair ini hanya difahami oleh mereka yang mendalami kaedah matan syair tersebut. Walau bagaimanapun dengan munculnya kitab-kitab syarahan bagi matan al-ShÉÏibiyyah maka memadai dengan melihat syarahannya sahaja tanpa perlu memahami kaedah tersebut. Lihat SayyÊd LÉshÊn AbË al-FarÍ dan KhÉlid MuÍammad al-×ÉfiÐ, (1998), TaqrÊb al-Ma’ÉnÊ fÊ SharÍ ×irz al-AmÉnÊ fÊ al-QirÉ´Éh al-Sab’, cet. 2, Madinah, Maktabah DÉr al-ZamÉn, h. 67.
[6] Sila lihat penjelasannyapada bab Mad MuttaÎil.
[10]Sila lihat : Felza Zulhibri Abd Hamid (2005), ops. cit., h. 12
[11] Dr. Muhammad Salim Muhaisin, (1997), al-Irshadat al-Jaliyyah fi al-Qira´ati al-Sab’ min Ùariqi al-Shatibiah, Kaherah: Maktabah al-Azhariyah lil Thurath, h. 25.
[12] ×usaini, Khalid b. Muhammad al-HafiÐ al-‘IlmÊ al-, (1998), al-ManÍ al-’IlÉhiyyah fi jam‘ al-QirÉ’Ét al-Sab‘ min ÙarÊq al-ShÉÏibiyyah, MadÊnah al-Munawwarah: DÉr al-ZamÉn, h. 22
[15] al-QÉÌÊ, ’Abd al-FatÉÍ, (2008), al-BudËr al-ZÉhirah fÊ al-QirÉ´Ét al-‘Ashr al-MutawÉtirah min ÏarÊqay al-ShÉÏibiyyah wa al-Durrah, (tahqiq: ØabrÊ Rajab Kuraim), Kaherah: DÉr al-SalÉm, j. 1, .h. 26.
[16] Abi al-QÉsim b. ‘AlÊ b. ‘UthmÉn b. MuÍammad b. AÍmad b. al-Hassan al-QÉÎiÍ, (1995), SirÉj al-QÉrÊ al-MubtadÊ wa TazkÉr al-MuqrÊ´ al-MuntahÊ,Beirut: Dar al-Fikr, h. 35.
[17] MuÍammad Abd DÉyim KhamÊs, (1996), op. cit., h. 104
Penyanyi lagu Russian Roulette, Rihanna diarah berpakaian lebih sopan bagi persembahan konsert di Abu Dhabi, Emiriah Arab Bersatu (UAE) pada malam sambutan Tahun Baru, Jumaat ini. Itu satu laporan akhbar tentang konsert tahun baru di UAE, sebuah negara Arab moderat yang dikurniakan Allah kekayaan tetapi antara negara Arab yang kufur ni’mat.
